подэтажда бiр №ана лава жай№астырылады. Подэтажды» шек арасы аралыє

/подэтажный/ штректен јтедi.

Панель ёдiсiмен дайында№анда шахта алабасы (1.9,i сур) ылдый№ы беттеп

єає бјлiнiп /мјлшер шамасы 800-1200м дейiн/, ал узындыє мјлшерi 1500-2000м

жетедi. Шахтыны» негiзгi тасу штрегiнен панельдi» ёлбетте орта кедiнен јрге

єаєарай панель бремсбергi ѕ»гiленiн, кейiннен сол штректен ылдый№а беттеп

пенель уклоны ѕ»гiленедi.

Панель ылдый№ы єарай /конвейер, вентиляция/ штректерi арєылы ярусєа

бјлiндi. Екi штректi» арасында бiр лава орналасады. Панель ёдiсiнi» этаж

ёдiсiнiмен салыстыр№анда№ы артыє шылы№ы єазап алу iсiн шо№ырландырып,

єарєындату№а жой ашады. Концентрация /шо№ырландыр/ iсi кјмiрдi» јзiндiк

єунын тјмендетедi. Панель ёдiсiнде ярустарда кјмiр єорын шегiнѕ ёдiсiмен

кјмiрдi забойлардан негiзгi тасу штректерiне прогрессивтi конвейер

транспортымен жеткiзѕге мѕмкiндiє ту№ызады.

Панель ёдiсiнi» кемiстiгiне мыналарды жатєызу№а болады - этаж

ёдiсiндегiдей емес е»кей ѕ»гiлердi» сана ана №урлым кјп болады, жер

астында№ы штрек бойымен тасылатын транспорт жумысы 20-30% ул№аяды.

Панель ёдiсiн жазыє не кјлбеу жазыл№ан 16-18( дейн кјмiр єабаттар

єорын єарєјнды єазып алу ѕшiн єолданады/ Погоризонтты /1.9 в сур./

дайынды№ында ор жа№ында№ы боласын тјменгi єЅлаша алабалары шахтаны» нeгiзгi

горизонтынасаналады. °p-бip бремсберг не алабы шeгiну ёдiciмeн єазылып

алынатын столб аталатын алаба№а єадыпаланады.

Пласты»ы» єулама бурышы 12( дейн, пласт јте газдi /1т єазып

алынатын кемiрден 15м( жо№ары/, сый№ызушы

жынысты» јте сулы болып, кѕрделi гипсометрия жёне геология бузылымыны»

єулама буры кемiр єабатыныє єулаума бЅрышына жаєын болып, єазба столбы

атал№ан алаба геология бyзылысаpaсына сыябын болса єолдану№а дурыс деп

табылады.

Горизонтты бјлек столбтар№а (јрге болсан, томенгi бетке болсын) бјлу

ёдiсi кен орын ал№ан себебтерi механизмдi комплекстердi» кобеюiпе, лава

жабдыєтарыны» монтаж жёне демонтаж жумысы азайту, шахтыны» терендеуi мен

кемiрден шы№тын газды» кобеюiнен байланысты.

Блок дайындсы /1.9 г сурет/ жер астында№ы узыттын мјлшерi 8-12км шаха

алабы 2-4 бјлшекке /блок/ белiнедi.

Погоризонтты ёдiстiн кен орын ал№ан себебтерi мынау: механизмдi

комплекстердiн кјбеюi, лава жабдыєтарыны» монтаж жёне демонтаж жЅмысыны»

азаюы, осы№ан єoca, шахтыны» терендеуi мен кјмipден шы№атын газды» кјбеюi.

Шахта алтасын блок дайында№анда /1.9,г сурет/ жер астында№ы Ѕзындыє

мјлшерi 8-12км шахта албасы 2-4 бјлекке /блок/ бјлiнедi. °р-бiр блок iшiнде

тазарту жёне дайындаушы ѕ»гi ѕ»гiлейтi» забойларды» ауасын ауыстыратан

вентиляция тармаєтары јз алдында дербес болуы єажет: бiрiншi жел кiрiтiн,

екiншiсiден шы№атын. °р блоктарды» бёрiнде бiрден јтедi єадып алын№ан

пайдалы єазба блоктарда» бас транспорт штрегiмен СКИП оєпанына жеткiзiлiп

жатады. Жер астында№ы шахта алабасын блокєа мынадай жа№дайда бјлген дѕрыс:

шахта алабасыны» Ѕзынды№ы ѕкм асса, жiреса јте газда кјiрдi кјп єабатты

кјрсеткiшке не болып тЅр№ан шахтады» (8 деп 10мы» т/тдукiп нен жо№ары).

7 Жер астында№ы шахта алабасыны» белiмдерi єызып пайдалану тёртiбi.

Метан бойынша III жёне жо№ар№ы категориялы шахталарда, этаждарды жёне

панель iшiндегi ярусты жо№ардан бастап темен єарай iреттеп пайдаланады

/нисходящие/. Суы кјп, газы аз шахталарда ѕкметтi» кен ендiрiсiнде

хаупсiздiк баєылау мекемесiнi» (госгортехадзор) шешiмi бойынша тјменнен

жо№ары алатын тёртiпкеде Ѕлыєсат берiледi /ерлеу/. Этажда№ы кемiр єорын

тiкелей не керi єайту ёдiсiмен алу№а болады. Бiрiншiсiнде тазалау жЅмысы

ортадан басталып шахтыны» шек арасына карай бетвалса /10,а сур/ eкiншiciнде-

кepiciншe/10, б сур/.

Керiсiншi ёдiстiє тiкелей ёдiске єараганда, Ѕтымды жагына мыналарды

жаткызамы».

1. Этаж жене ярус штректерiнi» тiреулерiн саєтап тЅру шы№ыны аразан№а

тѕснек.

2. Этаж не ярус транспорт штрегiмен берiлiп тур№ан таза ауаны№ кен

алын№ан орын№а сi»iп кету мѕмкiншiлiгiн азайту мумкiншiлiгiн

тарылтады. Шегiну ёдiсiмен кјмыр єазып кележатєан кѕннi» езiнде јрт

шы№а єалса ерт орны /1.10сур/ бегет /1/ ардылы белiнiп бегеудi»

алдынан кеiн тiлiп-јтетiн ѕ»и неге; жана лаваны баста№а

жолашылады.

3. Шегiну ёдiсiн єолданылатын этаж не ярусты» ёзiрлiгiн алдын ала

єамты№ан кезде тазарту жѕмысымен жер астында№ы єазындыларды

дайындау жумысыны» орындаунда бiр – бiрiне кедергi тѕ№ызбай

транспорт, механизм, єондур№ыларды» пайдалануы жаєсарады.

4. .Алдын ала ѕ»№ленген штректер кен єабатын толыє зерттеуге

мѕмкiншiлiк тѕ№ызады.

Кен орнын тiк бетiлен єазу ёдiсiнiн тиымды жа№ына мыналар жатады:

Тазалау забойларды дайындау мерзiмi єысєа жене алдынала јтетiн штрек

шы№ындары аз болып. Бул штректердiн он бойлы ар№ан сайын , ауа

ауыстыру iсi єыйындай тѕседi.

Шахта алабасын панель ёдiсiмен дайындайтын болса ярус алабасын

шегiку ёдiсiмен эр – дайым єаз№ан дурыс шахта алабасы этаж№а бјлiнсе

шегiну ёдiсi тек єана шахта єанатынын мјлшерi 2км аспайтын болса

єолданылуы мулекiн . Бремсберг алабасында№ы панельдар шахта ны»

ортасынан бастап шетке єарай алынады. Панельдердiн осы тёртiббен

дайындау ёдiсi ал№ашкы панельдерi дайында№анда бас штрек ѕє№iлеу

жѕмыс кјлкмiн азайтѕ№а мѕлекiншiлiк бередi.

Шахта алабасыны» панельдерi шахтыны» шеткi шек арасынан орталыєєа

єарай шегiнiп алын№ан жен, ейткенi мѕндайда басты штрек бiртiндеп ешiрiле

бередi. Шахта алабасын дайындау /подготовка/ ёдiсiне, дайындал№ан алаба

белiмдерiнi» iске єосу тёртiбi жёне шахта алабасыны» iшiндегi оєпандарды»

орналасуына байла ауа ауыстыру схемалары ёр тѕрi кездеседi.

/1.11 сур/ этаж ёдiсiмен дайында№ын шахта абрабасында оєпандарды»

орналасуына байланысты кездесетi» ауа алмастыру вентиляция схемалары

кјрсетiлген. Оєпандарды» ортаяыєта жай№асєан жа№дайда таза ауа 1 оєпанан

жер бетiнен кiрiп оєпан тј»iрегiндегi камералардан шыгып, нЅзделi бремсберг

арєылы тасушы штрекке жете екiге бјлiнiп тазарту лавалар№а барады.

Пайдала№ан ауа ыластанын вентиляция штрегiне шыгын, содын кейiн адамдар

жѕретiн ходокпен вентиляция оєпанына /2/ жетiп ёрi єарай атмосфера№а

шы№ады. Шахтыны» ылдыйда№ы кен алабасындада ауа осылайша ауыстырылып

турады. /1.11, а сур/ кјрсетiлген шахталы» јр бетiндегi алабасында

пайдалан№ан ауа жо№арыдан ходок бойымен темен жылжыйды. Бѕл схема№а ыл№ый

жол берiле бермейдi. Хаупсiздiк ережесi бойынша газды шахталарда

пайдалан№ан ауа кјмiр єабатыны» єЅлама бѕрышы 10є дан жо№ары болса тек ерге

єарай беттеп жiберуге рѕєсат берiледi.

Оєпандарды» орталыєтан-iрiктелген схемамен орналасєан жа№дайда /1.11,б

сур/ /центрально-отнесенный/ ыластан№ан ауаны ёр єашанда јрге карай а№ыдып

жатады. Бѕл схеманы» бiраз кемiстiгi долуына байланысты шахталарда селдiр

кездесiп тЅрады. ґте газды шахталарда жёне кјмiр єабатылы» єЅлама бѕрыны

10є жо№ары болек шахта алабасын ашу ѕшiн негiзiнде єЅрастырыл№ан

/комбинированный/ оєпан орналастыру схемалары єолданылады.

Орталыє ке болмаса орталыє-iрiктелген схемаларда ентиляция а№ыс жолы

лава этажды» шек арасына жеткенде барыншы Ѕзарады. Шахта оєпандары

диагональдi орналасєан схемасында вентиляция а№ыс жолы єыскалау болып

лаваны» этаж iшiндегi орын алысына байланысты мынадай кемшiшiлiктерi бар:

аралыєтыєтарыны» алысты№ына байланысты екi жаєты сбойкаменєысу жёне

флангада№ы опандарды єосалєы жЅмысєа пайдалану єиын№а тѕседi. Оєпандарды»

шахта алабасыны» долан. Тарына жайгыстыру шахта алабасын єЅлама оєпандармен

ашєанда кездеседi. Этаждарды» єорын шегiнiп алу ёдiстерiмен єабат шахты

оєпандарын ендi скважиналармен бЅр№ылап фланг схемасымен жай№астыру,

ёсiресе ете газды шахталарда жёне шахта алабысн блоктi схемасымен

дайындауда кен орын алады.

1.8. Кен орлына жол ашу жѕелерi /система вскрытия/.

1.8.1. Жал№ыз дара пластаны ашу.

1.12 Сѕретте жал№ыз дара жазыла жатєан пластаны тiк оєпанмен ашып оны»

єазып алу тёртiбi керсетiлген. Кјрсетiлген жѕйеде алдымен тiк оєпан, солдан

кейiн оєпан тенiрегiндегi камералар, капитальдi бресберг ходогiмен

алабасыны» ерiне єарай етедi. Шахтаны» ердегi алабасын єазып тауыса

баста№ында шахтаны» ылдый беттегi алабасыны» єорын єазу ѕшiн курделi уклон

дайындалып єойылады. Аты атал№ан ѕ»гiлер /бремсберг, уклон/ кен орнына жол

ашушы, я№ный, кѕрделi ѕ»гiлерге жатады.

/1.12 сѕретте/ кен бетi ашыл№аннан кейiн этажда№ы кјмiр єазылу тiкелей

/прямой ход/ /1-шi этаждын сол єанаты/ не болмаса шегiну жѕрiсiмен /о» жає

єанат/ мѕмкiндiгi кјрсетiлген. Шахтаны» бремсберг беттегi алабадан єазып

алын№ан кјмiр забойды» ен боиымен транспорт штрегiне жеткiзiлiп

бремсбергпен оєпан те»iрегiндегi камералар арєылы тiк оєпан мен єыр бетiне

шы№арылады. Таза ауа оєпандарды» бiрiмен бремсберг бойымен транспорт

штрегiмен тазарту забойына жеткiзiледi, ал пайдалан№ан ауа вентиляция

штрегiмен, ходок арєылы шурф пен жер бетiне шы№арылады. Ылдай алабында

єазыл№ан кен забойды» јн бойымен транспорт штрегi арєылы, уклон мен ёрi

барып оєпан тј»iрегiндегi камералар, оєпан арєылы жер бетiне шы№ырылады.

Таза ауаны» жолы: оєпан, одан кейiн уклон транспорт штрегiнен кейiн забой,

вентиляция штрегi мен ходок арєылы келесi оєпан арєылы єыр№а шы№арылады.

Панель дайынды№ында оєпан тенiрiндегi камераладан бiреѕдi» орнына єос

басты штректар ѕ»гiленен. Бѕл штректер ашуышы ѕ»гiлер олардан дайындыє –

панель iшiндегi бремсбергтер басталып ѕ»гiленедi. Жазыє кјмiр єабатан сол

кјмiрдi» арасымен ѕ»гiленген єЅлама оєпан арєылы ашу№а болады /1.13 сурет/.

Оєпан жер бетiнен темен єарай єазылып ѕ»гiленедi. ¶»гi 1 этажды» белгiсiне

темендегесiн оєпан те»iрiндегi камералар ѕ»гiленедi. Осындай жѕмыс

орындалуы этажда јзге дайындыє єазындылар јтуге жол ашады. Забойдан жѕмыс

орындалуы этажда јзге дайындыє єазындылар јтуге жол ашады. Забойдан шы№ып

жатєан кен транспорт штрек, оєпан те»iрегiндегi камерадан єЅлама оєпанемен

єыр№а шы№арылады. Таза ауа єЅлама оєпанны» бiрiмен оєпан тј»iрегiндегi

камерада шахтаны» екi єанатына бјлiнiп транспорт штректерiмен тазарту

забойларынан етiп ёрi єарай вентиляция штрегiмен келесi оєпан арєылы єыр№а

шы№ырылады. 1-этажды» кен єорын єазып алып жатєанда єЅлама оєпандар

тере»детiлт келесi 2-этажды» транспорт штрегiн ѕ»гiлеуге жол ашылады.

Шахтыны» кен алабасын єЅлама оєпанмен ашу ёдiсi ал№ашєы кѕрделi шы№ыны тiк

оєпанмен ашєаннан арзан№а тѕседi. Осы керсетiлген жетiстiкпен єатар атал№ан

ёдiстi» кемiстiктерiнде ата№ан жен. Оєпанны» ѕзын малиерi оны кѕтiп, жјндеу

шы№ындарын кјбейтедi, тартып туратын болат арєан бЅрын тозады оєпан iшiнде

темiр жол транспорты болса. ІЅлама оєпан жер астынан шыєєан кендi забойдан

бастап єыр№а дейiн тѕгел конвейермен жеткiзуге жол ашады. Бѕл кјрсетiлiп

отыр№ан жер астын ашу схемасы жазыє жер бетiне кјлбеу жаєын жатєан кјмiр

єабатын ашєанда жиi кездеседi. ІЅлама, не тiк кјмiр єабаттары негiзiнде тiк

оєпан этаж квершлат тарымен ашылып горизонт кен єоры тауысыла баста№анда

оєпан терендетiлiп жа»адан оєпан тј»iрегiндегi камералар, квершлагтар

ѕ»гiленiп жал№астырылады. /1.14,а сур/.

Егерде кјмiр єабаты єалы» болса оєпан кјмiр єабатында жатєан бѕiрiнен

орналасады /1.14, а сур/. Транспорт мен ауа алмасу схемаларын жолы /1.14,б

сур/ сѕретiнен кјмiрiндi.

1.8.2. Іабатты кјмiрдi ашу жолдары.

Бѕрыш єЅламасы 10-25є дейiн кјмiр єабаттырыны» арасы ёжептёуiр єашыє

болса кјмiр єабаттырын оєпан мен кѕрделi квершланг арєылы ашу№а болады

/1.15сур/. Этажды дайындыє бола єал№ан кѕндi 1 жёне 2 тiк опандар этажды»

транспорт штрегiнi» белгiлiне дейiн терендейiн. Бѕл горизонтта оєпан

тенiрегiндегi камералармен, ал о№ан транспорт квершлаг жал№асады транспорт

квершлагымен єатар шахта алабасыны» ер жа№ынан вентиляция квершла№ы

ѕ»гiлендi. Атал№ан квершлагтар шахта алабасыны» ёрбiр бремсберг кјмiр

єабаттырында арєалы ер жёне уклон арєалы ылды алабаларына бјлiнедi.

Бремсберг алабасында ауа ауыстыру ѕшiн ер жає шек арасында квершлаг-»

ѕ»гiлендi /1.15,а сур/. Шахта алабасын панель ёдiсiмен даиында№анда тiк

Страницы: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7